Halman’ın ‘Doğrusu’

HAFTAYA BAKIŞ

AHMET TANER KIŞLALI

Halman’ın ‘Doğrusu’

Yıl 1975.. Talat Halman, PEN yazarlar toplantısında, yaşlı bir Yunanlı ozandan dinlemiş:

“Naziler Yunanistan’da.. Birkaç gün içinde Yunan adalarını da ele geçirecekler. Adalılar, işgalden önce, teknelerine değerli eşyalarını, sürülerini, para ve
mücevherlerini yükleyip, Türkiye kıyılarındaki köylere, kasabalara getiriyorlar. “Size bunları emanet edelim. Naziler çekilirse bize geri verin” diyorlar. Bizimkiler ‘kabul’ diyor. ”

Sonrası?

“Yunanistan, Nazi istilasından kurtuluyor. Yunanlılar ‘Acaba Türkler emaneti iade eder mi, etmez mi’ diye kuşkuda… Adalardan, Almanların çekildiğinin
ertesi günü, bir de bakıyorlar ki, karşı kıyıdan Türkler geliyor kayıklarla, takalarla, mavnalarla. Emanet aldıktan her şeyi gen verip dönüyorlar.”

Talat Halman bu olayı 15 yıl önce yazmış. Bugün
ise İktidarda “Yunan kanını” kabul etmeyen bakanlar var.

Yazı o günkünden daha güncel ve anlamlı!

★ ★★

Yıl 1971.. İngiltere Kraliçesi Elizabeth Türkiye’yi ziyaret ediyor.

Ziyaretin Topkapı Sarayı bölümü özellikle önemli.
Çünkü, Osmanlı kültürünün yumuşak, gülümser, barışçı yanlarını göstermek için önemli bir fırsat.. Ama ziyaret programı Mehter Takımı’nın yürüyüşü ile başlıyor.

“Aslan gibi Mehter, tam kadro, nefis kıyafetleriyle, palabıyıklarıyla, posbıyıklarla uzaktan Kraliçe’ye, Prens Philip’e. Prenses Anne’e doğru görkemli bir yürüyüş yapıyor. Davullar, borazanlar…”

Ve olayın gerisini Talat Halman şöyle anlatıyor:

“Güçlü, göz kamaştıran, büyüleyen bir musiki..
İngiltere Kraliçesi ‘ne Türk’ün gücünü göstermek azmiyle, her zamankinden büyük bir şevkle yürüyorlardı. Kulaktan sağır edecek kadar gümbürtü vardı.
Kraliçe şaşırmıştı. Mehter Takımı, yaklaştı, yaklaştı.
Aslanlarımız adım atarken gözlerini Ehzabeth’den
ayırmıyorlardı. İki adım ötede ansızın durdular. Davullar, borazanlarda sustu Kraliçe bana döndü, ürküntü dolu bir sesle dedi ki: Aman, bunlar ne korkunç şeyler!”

Sayın Halman’ın yazısı 13 Mayıs 1991 tarihini taşıyor. Ve beş gün sonra Aziz Nesin’den bir mektup geliyor kendisine:

“Sevgili Talat S. Halman.

Ellerine sağlık… İşte yazarlık, özellikle de gazete
yazarlığı budur. Son yıllarda böyle yazılara susamışız. Sağ ol…”

Yazı sekiz yıl önce, ANAP iktidar döneminde yazılmış. Bugün ise iktidarda MHP-ANAP ağırlığı var.

Sayın Halman’ın vermek istediği “mesaj”, bugün
daha da anlamlı değil mi?

Talat Halman, Milliyetteki köşe yazılarından bir
seçme yapmış. Bugün de anlamını ve önemini koruyan 100 yazısını “Doğrusu” başlığı altında kitaplaştırmış. (Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık)

Ben de Sayın Halman’ın doğrularından ikisini okurlarım için seçtim…

Türkiye’nin ilk Kültür Bakanı, Eski büyükelçi, ozan,
yazar, üniversite öğretim üyesi. Bulunduğu görevlerden ya da sahip olduğu sanlardan güç almamış, tersine o onlara güç ve onur katmış.

Birikimleriyle, ilericiliğiyle ve kişiliğiyle…

Bazı “sosyal demokrat” kültür bakanları gibi, 2.
cumhuriyetçilerle kol kola girmemiş Bazı “demokratik solcu” kültür bakanları gibi, sağcı ya da uzman olmayan kadrolarla çalışmayı içine sindirmemiş.

Ama çok kısa süren bir bakanlık döneminin ardında iz bırakmış.. Olumlu ve onurlu!

İşte Talat Halman’ın “Doğrusu”