İşte Tablo!

HAFTAYA BAKIŞ

AHMET TANER KIŞLALI

İşte Tablo!

Siyaset de tıp gibidir; doğru tedavi doğru tanıdan geçer.

Partilerin toplumsal destekleriyle ilgili ciddi bir araştırma duruyor önümde. Ve önce RP’nin gerçeklerine bakıyorum.

1) RP, oylarını özellikle üç yerde arttırıyor: Kente göçün yoğun yaşandığı (yani çarpık kentleşmenin olduğu), sosyo-ekonomik koşulların ağırlaştığı yerler… Mezhep çatışmalarının yoğunlaştığı yerler.. Etnik çatışmaların yoğunlaştığı yerler…

2) RP desteğini, kırsal kesimden çok kentlerde arttırıyor. Kapalı toplum ve feodal ilişkilerin egemen olduğu yörelerde de gücünü koruyor.

3) RP güçsüzlerin hak arama isteklerini, modernleşmeye ve Batılılaşmaya karşı bir tepki hareketine dönüştürüyor. “200 yıllık bir Batılılaşma hareketiyle hesaplaşmanın ideolojik partisi” oluyor.

Önemli bir soru:

RP, belediyeyi ele geçirdiği iki büyük kentte oylarını arttırıyor mu?

Hayır!

İstanbul’da oyları yüzde 25.3’ten yüzde 23.9’a düşmüş; Ankara’da da yüzde 21.5‘den yüzde 20.9’a..

★★★

Rejim açısından önemli bir parti de HADEP.

Etnik kimliğe dayalı olarak kurulmuş. Türkiye’deki tüm Kürt kökenlilerin oylarına talip olmuş. Ayrıca -başka partilerde aradığını bulamayan- bazı solcu okumuşların da desteğini sağlamış.

Ve işte HADEP’le ilgili gerçekler:

1) HADEP, Kürt kökenli seçmenlerin sadece üçte birinin (yüzde 32.1) oyunu alabilmiştir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde bile, HADEP oylarının Kürt kökenli nüfusa oranı yüzde 27.8 düzeyinde kalmıştır. Dünyada en çok Kürdün yaşadığı öne sürülen İstanbul’da, bu partinin aldığı oy, sadece yüzde 3.6 düzeyinde olmuştur.

2) HADEP, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şırnak, Batman ve Hakkâri’de en yüksek oy oranına ulaşmıştır. Oy patlaması yaptığı bu illerde, RP çok ciddi oranlarda oy kaybetmiştir. Güneydoğu’da, RP’nin en büyük rakibinin HADEP olduğu açıkça ortaya
çıkmıştır.

★★★

Demokrasi açısından önemli olan bir üçüncü gösterge de ANAP’ın BBP ile yaptığı seçim işbirliği.

BBP, ırkçılıkla şeriatçılık arasında bocalayan bir parti. MHP’yi -Atatürk’e ve laikliğe saygılı olduğu için- terk etmişlerden oluşuyor.

BBP ile işbirliği, acaba Mesut Yılmaz’a ne kazandırdı?

Sivas ve Kahramanmaraş dışında kazandırmadığı, tersine kaybettirdiği anlaşıyor. BBP’nin güçlü olduğu sekiz ilde bile, ANAP oyları geriliyor.

BBP ile işbirliği yaparak Sayın Yılmaz’ın baş düşmanı Tansu Çiller’e yardım ettiğini yazmıştım: “Laiklik elden gidiyor” korkusu içindeki bazı seçmenleri kendi eliyle DYP’ye ittiği için… Ben kaybı büyük kentlerde bekliyordum. Oysa küçük yerlerde bile
kaybettirdiği anlaşılıyor.

★★★

Işın Çelebi’nin Aykut Toros ve Necati Aras’la birlikte gerçekleştirdiği bu araştırma ve ona çözüm olarak eklenen “Türkiye projesi” kitap olmuş: “Siyasette Kilitlenme ve Çözüm.”

Akademik kariyeri de olan Sayın Çelebi, farklı bir siyaset adamı.

Bülent Ecevit’in liderliğindeki, CHP’nin beyin takımı içinde yetişmiş. Planlamada ve özel kesimde kendini kanıtlamış. 12 Eylül sonrası sosyal demokratları “kazıp şöhret” peşinde koşarken Turgut Özal tarafından keşfedilmiş. Ve “Bizim tabanımızda da
sosyal demokratlar var” diye, uzun çabalarla ANAP’a kazandırılmış bir isim.

Kısır çekişmelerden hoşlanmıyor. Somut verilere dayanmaktan, somut çözümler üretmekten hoşlanıyor.

Kimisi de onu, ANAP’a genel başkan olabilecek “taze kan” olarak görüyor…

İşin bu yanı, hızlı bir erime süreci içindeki “orta sağ”ın sorunu. Ama Çelebi’nin araştırmasının sonuçları ve ortaya koyduğu öneriler üzerinde düşünmek her aydının görevi.